1. Phát biểu đúng về vai trò của ánh sáng đối với sinh vật là:

A) Tia hồng ngoại tham gia vào sự chuyển hóa vitamin ở động vật.

B) Điều kiện chiếu sáng không ảnh hưởng đến hình thái thực vật.

C) Ánh sáng nhìn thấy tham gia vào quá trình quang hợp ở thực vật.

D) Tỉa tử ngoại chủ yếu tạo nhiệt sưởi ấm sinh vật.

2. Hiện tượng nào sau đây không phải là nhịp sinh học?

A) Nhím ban ngày cuộn mình nằm như bất động, ban đêm sục sạo kiếm mồi và tìm bạn.
B) Cây mọc trong môi trường có ánh sáng chỉ chiếu từ một phía thường có thân uốn cong, ngọn cây vươn về phía nguồn sáng.

C) Khi mùa đông đến, chim én rời bỏ nơi giá lạnh, khan hiếm thức ăn đến những nơi ấm áp, có nhiều thức ăn.
D) Vào mùa đông ở những vùng có băng tuyết, phần lớn cây xanh rụng lá và sống ở trạng thái giả chết.

3. So với những loài tương tự sống ở vùng nhiệt đới ấm áp, động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới (nơi có khí hậu lạnh) thường có:

A) Tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể tăng, góp phần hạn chế sự tỏa nhiệt của cơ thể.
B) Tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể giảm, góp phần hạn chế sự tỏa nhiệt của cơ thể.

C) Tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể giảm, góp phần làm tăng sự tỏa nhiệt của cơ thể.
D) Tỉ số giữa diện tích bề mặt cơ thể với thể tích cơ thể tăng, góp phần làm tăng sự tỏa nhiệt của cơ thể.

4. Thời gian để hoàn thành một chu kì sống của một động vật biến nhiệt ở 18^oC là 17 ngày đêm còn ở 25^oC là 10 ngày đêm. Theo lí thuyết, nhiệt độ ngưỡng của sự phát triển ở loài động vật này là:

A) 6_oC.

B) 4_oC.

C) 8_oC.

D) 10_oC.

5. [TTN-2023]. Khi nói về mối quan hệ giữa nhân tố sinh thái và sinh vật, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I - Nhân tố vô sinh tác động lên sinh vật và bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể.
II - Con người là nhân tố sinh thái có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của nhiều loài sinh vật.

III - Tất cả các nhân tố sinh thái gắn bó chặt chẽ với nhau thành một tổ hợp sinh thái tác động lên sinh vật.
IV - Sinh vật có thể tác động làm thay đổi tính chất của các nhân tố sinh thái.

A) 1

B) 2.

C) 3.

D) 4.

6. Cá chép có giới hạn chịu đựng đối với nhiệt độ tương ứng là: +2oC đến 44oC. Cá rô phi có giới hạn chịu đựng đối với nhiệt độ tương ứng là: +5,6^oC đến +42^oC. Dựa vào các số liệu trên, hãy cho biết nhận định nào sau đây về sự phân bố của hai loài cá trên là đúng?

A) Cá chép có vùng phân bố rộng hơn cá rô phi vì có giới hạn chịu nhiệt rộng hơn.
B) Cá chép có vùng phân bố rộng hơn vì có giới hạn dưới thấp hơn.

C) Cá rô phi có vùng phân bố rộng hơn vì có giới hạn dưới cao hơn.
D) Cá rô phi có vùng phân bố rộng hơn vì có giới hạn chịu nhiệt hẹp hơn.

7. Chọn câu sai trong các câu sau:

A) Nhân tố sinh thái là tất cả các yếu tố của môi trường tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới sinh vật.
B) Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.

C) Sinh vật không phải là yếu tố sinh thái.
D) Các nhân tố sinh thái được chia thành 2 nhóm là nhóm nhân tố vô sinh và nhóm nhân tố hữu sinh.

8. Cá rô phi nuôi ở Việt Nam có các giá trị giới hạn dưới và giới hạn trên về nhiệt độ lần lượt là 5,6^oC và 42^oC. Khoảng giá trị nhiệt độ từ 5,6^oC đến 42^oC được gọi là:

A) khoảng gây chết.

B) khoảng thuận lợi.

C) khoảng chống chịu.

D) giới hạn sinh thái.

9. Đặc điểm thích hợp làm giảm mất nhiệt của cơ thể voi sống ở vùng ôn đới so với voi sống ở vùng nhiệt đới là:

A) có đôi tai dài và lớn.

B) cơ thể có lớp mở dày bao bọc.

C) kích thước cơ thể nhỏ.

D) ra mồ hôi.

10. Trên một cây to có nhiều loài chim sinh sống, có loài sống trên cao, có loài sống dưới thấp, hình thành các ... khác nhau.

A) Quần thể.

B) Ổ sinh thái.

C) Quần xã.

D) Sinh cảnh.

Điểm đạt được =

THÔNG HIỂU

1. Môi trường là gì? Có mấy loại môi trường?
2. Nhân tố sinh thái là gì? Có mấy loại nhân tố sinh thái?
3. Lấy ví dụ 5 sinh vật sống ở môi trường đất/nước/không khí/sinh vật.
4. Tại sao con người lại được tách ra là một nhân tố sinh thái riêng?
5. Nêu tên 4 quy luật sinh thái cơ bản.
6. Phát biểu nội dung quy luật giới hạn sinh thái.
7. Phát biểu nội dung quy luật sự tác động tổng hợp của các nhân tố sinh thái.
8. Phát biểu nội dung quy luật sự tác động không đồng đều của các nhân tố sinh thái.
9. Phát biểu nội dung quy luật sự tác động qua lại giữa sinh vật và môi trường.
10. Trong các nhân tố ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, nhân tố nào quan trọng hơn cả đối với sự sống nói chung? Giải thích.
11. Vẽ hình thể hiện sự trùng khớp ổ sinh thái giữa các loài sinh vật. Sự trùng khớp ổ sinh thái có ảnh hưởng như thế nào tới sự phân bố của các loài sinh vật?
12. Nguồn năng lượng cung cấp cho sự sống trên trái đất có nguồn gốc chủ yếu từ đâu?
13. Sự phân vùng quang phổ ánh sáng như thế nào? Mỗi vùng ánh sáng có ảnh hưởng tới sinh vật như thế nào?
14. Quá trình nào giúp năng lượng ánh sáng được đưa vào hệ sinh thái? Những sinh vật nào thực hiện quá trình đó?
15. Dựa vào ảnh hưởng của ánh sáng, thực vật được chia thành những nhóm nào?
16. Dựa vào ảnh hưởng của ánh sáng, động vật được chia thành những nhóm nào?
17. Phân biệt cây ưa sáng và cây ưa bóng.
18. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào tới hình thái của thực vật?
19. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào tới sinh lí của thực vật?
20. Phân biệt động vật hằng nhiệt và động vật biến nhiệt.
21. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào tới hình thái của động vật?
22. Dựa vào độ ẩm, thực vật và động vật được chia ra thành các nhóm như thế nào?
23. Qua nghiên cứu các loài sinh vật biển, người ta thấy rằng loài tôm he trong giai đoạn còn non sống chủ yếu ở gần bờ, giai đoạn trưởng thành thường sống ở khơi xa cách bờ biển khoảng 10m và đẻ trứng ở đó. Giải thích và cho biết hiện tượng trên mô tả quy luật sinh thái nào?

VẬN DỤNG

Bài 1: Ở ruồi giấm, khi nhiệt độ môi trường là 25^oC thì thời gian sống là 10 ngày. Khi nhiệt độ môi trường là 18^oC thì thời gian sống là 17 ngày.
Tính tổng nhiệt hữu hiệu của ruồi giấm. Từ đó, có thể rút ra được kết luận gì?
Bài 2: Nghiên cứu sự ảnh hưởng của nhiệt độ lên các giai đoạn phát triển khác nhau của sâu đục thân lúa thu được bảng số liệu sau:

	Trứng---	---Sâu---	---Nhộng---	---Bướm
D (ngày)	8	39	10	2-3
S (độ.ngày)	81.1	507.2	103.7	33

Giai đoạn sâu non có 6 tuổi phát triển với thời gian phát triển như nhau.
Bướm tập trung đẻ trứng vào ngày thứ 2 (hoặc 3) sau khi vũ hoá.
Ngày 30 - 3 qua điều tra loại sâu đục thân lúa thấy xuất hiện sâu non ở cuối tuổi 2 (biết nhiệt độ trung bình là 25^oC).
a. Hãy tính nhiệt độ thềm phát triển đối với mỗi giai đoạn phát triển của sâu đục thân lúa?
b. Hãy xác định thời gian xuất hiện của sâu trưởng thành, trình bày phương pháp phòng trừ có hiệu quả?
Bài 3: Tổng nhiệt hữu hiệu cho các giai đoạn sống của loài sâu cuốn lá như sau:

	Trứng---	---Sâu---	---Nhộng---	---Bướm
C (^oC)	15	14	11	13
S (độ.ngày)	117.7	512.7	262.9	27

Sâu non có 6 tuổi phát triển với thời gian phát triển như nhau. Bướm tập trung đẻ trứng vào ngày thứ 2 (hoặc3) sau khi vũ hoá.
a. Hãy tính thời gian phát triển của mỗi giai đoạn phát triển của sâu (biết nhiệt độ trung bình là 26^oC)?
b. Hãy tính thời gian xuất hiện trứng kể từ khi phát hiện ra sâu non ở cuối tuổi 3. Qua đó nêu phương pháp diệt trừ có hiệu quả.
Bài 4:Trứng cá hồi phát triển ở 0^oC, nếu ở nhiệt độ nước là 2^oC thì sau 205 ngày trứng nở thành cá con.
a. Tính tổng nhiệt hữu hiệu cho sự phát triển trứng cá hồi?
b. Tính thời gian trứng nở thành cá con khi nhiệt độ nước là 5^oC, 8^oC, 10^oC, 12^oC?
c. Vẽ đồ thị quan hệ giữa nhiệt độ với thời gian phát triển của trứng cá. Hãy nhận xét đồ thị?
Bài 5:Cá mè nuôi ở miền Bắc có tổng nhiệt thời kỳ sinh trưởng là 8.250 (độ.ngày) và thời kỳ thành thục là 24.750 (độ.ngày).
a. Nhiệt độ trung bình nước ao hồ miền Bắc là 25^oC. Hãy tính thời gian sinh trưởng và tuổi thành thục của cá mè nuôi ở miền Bắc?
b. Cá mè nuôi ở miền Nam có thời gian sinh trưởng là 12 tháng, thành thục vào 2 tuổi. Hãy tính tổng nhiệt hữu hiệu của thời kỳ sinh trưởng và thời kỳ thành thục (biết T = 27,2^oC).
c. So sánh thời gian sinh trưởng và tuổi thành thục của cá mè nuôi ở hai miền.Qua đó đưa ra biện pháp thúc đẩy sớm tuỏi thành thục của cá mè miền Bắc.
Bài 6: Ảnh hưởng của độ ẩm đến số lượng trứng của mọt gạo trong điều kiện nhiệt độ là 27,5^oC như sau:

HR(%)	---35---	---40---	---50---	---60---	---70---	---90---	---95---
Số lượng trứng	---0---	---80---	---200---	---300---	---350---	---333---	---250---

a. Vẽ đồ thị ảnh hưởng của độ ẩm đến sản lượng trứng của mọt.
b. Tìm giới hạn thích hợp về độ ẩm của mọt qua đó có kết luận gì trong việc bảo quản nông sản?
Bài 7:Ở 1 loài cá trứng bắt đầu phát triển ở 4^oC và nở sau 60 ngày nếu nhiệt độ môi trường là 8^oC
a. Xác định tổng nhiệt hữu hiệu cho quá trình phát triển cá con của trứng.
b. Thời gian cần thiết cho quá trình nở của trứng nế ở nhiệt độ của môi trường là 6^oC và 10^oC.
c. Từ đó rút ra kết luận gì về mối quan hệ tương quan giữa nhiệt độ môi trường và thời gian cần thiết để trứng nở?
Bài 8:Ở 1 loài côn trùng nếu nhiệt độ trung bình môi trường là 22^oC thì trong 1 năm có 26 thế hệ. Ở nhiệt độ là 14^oC thì trong 1 năm có 16 thế hệ.
a. Tính ngưỡng nhiệt phát triển của loài đó.
b. Xác định tổng nhiệt hữu hiệu cho 1 chu kì sống của loài.
c. Nhận xét mối tương quan giữa nhiệt độ môi trường với tốc độ phát triển của loài trên.
Bài 9:Bọ rùa ăn rệp hại lá cây có chu kỳ phát triển là 16 ngày ở nhiệt độ 27^oC và 30 ngày ở nhiệt độ 22^oC.
a. Tính nhiệt độ thềm phát triển và tổng nhiệt hữu hiệu của bọ rùa?
b. So sánh chu kì phát triển của bọ rùa ở các điều kiện nhiệt độ khác nhau. Ở nhiệt độ nào bọ rùa tiêu diệt được nhiều rệp?
Bài 10:Khảo sát khả năng chị nhiệt của 3 loài A, B, C người ta ghi nhận được các số liệu sau đây:

	Tên loài---	---Giới hạn dưới (^oC)---	---Giới hạn trên (^oC)---
A	---2---	---16---	---9---
B	---2---	---34---	---18---
C	---20---	---34---	---27---

a. Hãy vẽ chung trên cùng một đồ thị biểu thị khả năng chịu nhiệt của 3 loài trên.
b. Nhận xét khả năng chịu nhiệt của 3 loài trên.
c. So sánh khảnăng phân bố 3 loài trong tự nhiên.

SINH THÁI HỌC CÁ THỂ

THÔNG HIỂU

VẬN DỤNG